W pojazdach użytkowych stosuje się różne typy amortyzatorów, dostosowane do specyfiki pracy poszczególnych układów – od amortyzatorów podwozia, po te montowane w kabinie kierowcy. Różnią się one konstrukcją i charakterystyką działania. Najczęściej spotykane są amortyzatory hydrauliczne, wykorzystujące olej do tłumienia drgań, oraz gazowo-olejowe, które łączą działanie oleju i sprężonego gazu, zapewniając szybszą reakcję i większą stabilność w zmiennych warunkach. 

W nowoczesnych pojazdach coraz częściej stosuje się także amortyzatory pneumatyczne, które umożliwiają utrzymanie stałego poziomu pojazdu niezależnie od obciążenia.

Objawy i profilaktyka zużycia amortyzatorów 

Zużycie amortyzatorów w samochodach ciężarowych i dostawczych znacząco obniża bezpieczeństwo oraz komfort jazdy. Do najczęstszych objawów należą pogorszona stabilność pojazdu- zwłaszcza przy zakrętach lub zmianie pasa, wydłużona droga hamowania i nadmierne kołysanie kabiny lub naczepy. Często pojawiają się również trudności z prowadzeniem pojazdu odczuwalne poprzez większy opór na kierownicy. Innym sygnałem ostrzegawczym są wycieki płynów z amortyzatorów oraz nierównomierne zużycie bieżnika opon, które może wskazywać na nieprawidłowe tłumienie drgań i zaburzoną geometrię układu jezdnego.
– W przypadku samochodów użytkowych, które pracują pod dużym obciążeniem i pokonują tysiące kilometrów miesięcznie, amortyzatory powinny być sprawdzane co najmniej raz w roku. Jeśli pojazd jest eksploatowany w trudnych warunkach na nierównych drogach lub w terenie - zaleca się aby kontrole były przeprowadzane częściej. Wymiana elementów zawsze powinna odbywać się parami, na jednej osi, aby zapewnić równomierne tłumienie drgań i stabilność jazdy – podkreśla Adam Gibas.

Aby wydłużyć żywotność amortyzatorów, kluczowa jest ich prawidłowa eksploatacja oraz regularna konserwacja całego układu zawieszenia. Ostrożna jazda po nierównościach, kontrola stanu tulei, resorów i sprężyn, a także stosowanie części o jakości odpowiadającej wymaganiom producenta znacząco zmniejszają ryzyko uszkodzeń. Właściwy montaż i okresowe przeglądy pozwalają nie tylko uniknąć kosztownych napraw, ale również utrzymać pojazd w pełnej sprawności przez dłuższy czas.

Warto pamiętać, że amortyzatory to bardzo ważna, ale nie jedyna część zawieszenia. Złożonego układu, w którym każdy element ma znaczenie dla bezpieczeństwa jazdy. Oprócz amortyzatorów kluczową rolę odgrywają sprężyny śrubowe lub resory piórowe, które utrzymują odpowiednią wysokość pojazdu i przenoszą jego ciężar na koła. Istotne są także wahacze, tuleje metalowo-gumowe i łączniki stabilizatora, które odpowiadają za właściwe prowadzenie kół i ograniczają przechyły pojazdu na zakrętach. W pojazdach użytkowych coraz częściej stosuje się również zawieszenie pneumatyczne, umożliwiające automatyczną regulację wysokości i równomierne rozłożenie obciążenia niezależnie od masy ładunku. Wszystkie te elementy współpracują z amortyzatorami, tworząc system, który zapewnia pewność i komfort w trasie.

Fot. Denckermann